Vaatwasser of met de hand? Over energieverbruik en kosten


Is afwassen met hand nu goedkoper dan met een vaatwasser? Die vraag hoor je weleens gesteld worden. En vaak hoor je nog verschillende antwoorden ook. Een eenduidig antwoord is dan ook niet zo eenvoudig te geven.
Het hangt onder meer af van je gewoontes en natuurlijk van het model vaatwasser en programma dat je gebruikt. Toch kun je er wel iets zinnigs over zeggen.

De aanschafkosten

De kosten van een vaatwasser en het gebruik ervan zitten in een aantal zaken. In eerste instantie natuurlijk de aanschafkosten. Die zijn natuurlijk fors en kunnen nog verder oplopen, afhankelijk van het merk en model dat je aanschaft. Wij gaan hier uit van een normaal formaat vaatwasser, die onder je aanrecht past. Qua afmetingen moet je denken aan breedte x hoogte x diepte = 60 x ~55 x ~85 cm. Dan moet je denken aan een prijs van minimaal 250 euro tot wel 1200 euro.
Dat zijn de extremen. het punt is wel dat de goedkoopste modellen, niet voor niets zo goedkoop zijn. Vaak houden ze het minder lang vol en moet je dus eerder weer een nieuwe kopen. Daarnaast is het energieverbruik van de goedkopere modellen duidelijk slechter. Op de lange termijn gaan je totale gebruikskosten dus hoger oplopen.

Afschrijving van je vaatwasser

Hoe het ook zij, wanneer je de afschrijving / aanschafprijs van de vaatwasser in de afweging meeneemt, zal met de hand afwassen al snel goedkoper uitkomen. We nemen even aan dat je een vaatwasser koopt van 500 euro, die je tien jaar lang gebruikt. Jaarlijks is dat dan 50 euro afschrijving. Om 50 euro besparen extra te besparen per jaar, door het gebruik van de vaatwasser in plaats van handmatig afwassen, zal niet meevallen. De meesten mensen nemen de afschrijving dan ook niet zo hard mee in de overweging. Maar hoe zit het dan met de andere gebruikskosten, afgezien van de aanschafprijs?

Energiekosten van een vaatwasser

Een vaatwasser gebruikt water en elektriciteit. Als je het over kosten hebt, dan is het vooral het elektrisch waar het om gaat. De prijs van water is niet zo hoog. Maar de prijs voor een kilowattuur (kWh) is wel significant en is bovendien onderhevig aan prijsstijgingen.

Waterverbruik bij een wasbeurt

Het waterverbruik van een gemiddelde wasbeurt en gemiddelde model zit tussen 10 en 18 liter. Dat is eigenlijk niet zo heel veel. Vooral als je naar de betere en energie zuinigere modellen kijkt. Dat krijgen zo voor elkaar, doordat de apparaten het water blijven hergebruiken. Zolang het schoon genoeg is, uiteraard. Dit wordt gemeten met special sensoren. De daadwerkelijke hoeveelheid hangt dus ook af van hoe vuil de vaat in de machine is.

Elektriciteitsverbruik bij een wasbeurt

Gemiddeld wordt er tussen de 0,8 en 1,2 kWh aan stroom verbruikt. Dat is uiteraard ook afhankelijk van de machine en het wasprogramma.
Voor de eenvoud rekenen we met een verbruik van 1 kWh en een prijs van 22 cent per kilowattuur. Dat betekent dus dat je 22 cent per wasbeurt kwijt bent aan elektrische energie. Draait de vaatwasser iedere dag, dan is dat een bedrag van 0,22 x 365 = 80 euro per jaar.

Vergelijking vaatwasser en met de hand afwassen

De vergelijking tussen de twee kan ook alleen gedaan worden, door wat aannames te doen. Het waterverbruik stellen we als vergelijkbaar. Dat is natuurlijk niet altijd terecht. Maar het verschil is niet zo groot als je misschien zou denken. Vooral wanneer je handmatig vaker afwast op een dag. Vergis je ook niet, in hoe vaak je niet echt afwast, maar toch even schoon spoelt of snel schoon maakt. Daarnaast zijn de kosten van water toch al relatief laag en zal een verschil niet zo snel in de papieren lopen.

De elektrische energie die gebruikt wordt is echter een ander verhaal. Was je met de hand af, dan gebruik je over het algemeen vier maal minder energie. Dan gaan we er wel vanuit dat je met een teiltje afwast en niet de kraan laat lopen. In dat laatste geval verbruikt je veel meer energie en kan de vaatwasser weleens goedkoper uit de bus komen. We gaan er ook van uit dat je maar eenmaal daags afwast. Tot slot gaan we ervan uit dat je hete water uit een HR ketel komt. Gebruik je een close-in, Quooker of andersoortige waterboiler, dan wordt met de hand afwassen ook alweer duurder.

Al met al kun je gerust stellen dat het gebruik van een vaatwasser duurder is dan schrobben met de hand en een teiltje. Toch is het aantal huishoudens met een vaatwasser groeiende en dat is niet zo vreemd. Het gemak wint het toch. Per slot van rekening is je kleding met de hand wassen ook energiezuiniger, maar doet ook niemand in Nederland dat meer. Daarom is het voor veel mensen interessanter te weten hoe je zo energiezuinig gebruik maakt van je vaatwasser. Een aantal tips:

Tips om energie en kosten te besparen met je vaatwasser

  • Neem een vaatwasser met een hoog energielabel. Dit ligt nogal voor de hand, maar er zijn toch nog veel mensen die hier niet zo bewust bij stil staan, tijdens de aanschaf van een nieuw apparaat
  • Kies een energiezuinig wasprogramma. Probeer altijd het meest energiezuinige programma te kiezen. Meestal is dan de temperatuur het laagst, omdat het verwarmen veel elektriciteit kost. Op moderne apparaten zit vaak een ECO-programma. Leer in schatten, wanneer je machine de vaat schoon krijgt met een energiezuinig programma en wanneer de vaat te vuil is en je een ander programma nodig bent
  • Gebruik een halve belading mode, wanneer je de machine lang niet vol hebt staan.
  • Nog beter: wacht tot je een volle belading hebt, zodat je de machine niet vaker gebruikt dan nodig is.

Andere kostenposten

Tot slot noemen we voor de volledigheid nog een aantal andere kostenposten:

  • Bij een wasbeurt gebruik je een wastablet per keer. Met de hand gebruik je afwasmiddel. De kosten van de tabletten zijn hoger.
  • Afhankelijk van hoe hard je water is, kan het handig zijn om vaatwasser-zout te gebruiken
  • Afhankelijk van de vaatwastabletten en je persoonlijke voorkeur, kan het handig zijn om een glansmiddel te gebruiken
  • Voor handmatig afwassen heb je een afwasborstel nodig