Gas of inductie koken: wat zijn de verschillen in gebruik?


Voor velen een belangrijke vraag bij het kopen en ontwerpen van een nieuwe keuken: Koken op gas of op inductie? Er zijn grote verschillen en wanneer je de keuze eenmaal gemaakt hebt, moet je er weer jarenlang mee vooruit.
Daarom is het goed om te weten wat de belangrijkste afwegingen zijn. Een aantal zaken liggen voor de hand, of hoor je vaak. Andere punten worden weinig genoemd, terwijl die juist in het gebruik een verschil maken.

Verschil in werking van de twee types kookplaten

Vaak wordt er een onderscheid in kookplaten gemaakt tussen gas en elektrisch. Maar je kunt ook een scheiding leggen tussen inductie en de rest (gas, elektrisch, keramisch, halogeen). Het verschil is namelijk dat er bij inductie niet warmte onder en rondom de pan gecreëerd wordt. Er wordt door het opwekken van een magnetisch veld juist hitte gemaakt in de bodem van de pan. Dat biedt een aantal voordelen:

  • Er gaat weinig warmte verloren, doordat alle energie in de hitte in de pan gestoken wordt. Bij gas ontsnapt er veel warmte langs de zijkant van de pan
  • De kookplaat wordt zelf veel minder heet. Deze wordt wel warm, doordat de pan op de glazen plaat staat en zo weer warmte afgeeft. Maar dit is veel minder dan bij de andere type kookplaten.
  • De kookplaat wordt alleen heet op de plek waar de pan staat. Daarbij stook je ook niet onnodig een gedeelte van de kookzone hete, waar geen pan staat.
  • Een inductie kookplaat kan eenvoudig meten dat er een pan op een kookzone staat. Wordt er geen pan gedetecteerd, dan zal de kookplaat weer uit gaan. Zo laat je nooit onnodig een kookzone aanstaan. Dat is veiliger en scheelt energie.

Schoonmaken en houden van de kookplaat

Een van de grootste en vaak gehoorde voordelen van een inductie kookplaat: schoonmaken is een eitje. Dat komt omdat het zichtbare deel niet meer is dan een glazen plaat. Je kunt de plaat dus snel schoon vegen. Geen rare uitstekende delen zoals bij een gaskookplaat. Tegenwoordig zijn veel gaskookplaten ook op glas uitgevoerd, maar je blijft toch met de branders en de pannendragers zitten. Hierdoor zal een stevige schoonmaakbeurt toch altijd meer tijd kosten en meer gepriegel zijn.

Snelheid van het koken

Een ander vaak genoemd voordeel is de snelheid waarmee je kunt koken. Inductie is sneller, dankzij de directe warmte overdracht. Daardoor kun je sneller eten koken, wat in de praktijk erg fijn is. Zo zou je kunnen overwegen om een fluitketel in plaats van een waterkoker te gebruiken. Dat scheelt weer een apparaat, stekker en stopcontact. Qua snelheid gaat het praktisch even snel.

Verschil in veiligheid

Een inductie kookplaat is veiliger om een aantal redenen:

  • In de eerste plaats is er geen sprake van een open vuur, zoals met gas. We zijn daar zo aan gewend, dat dit misschien niet eens meer opvalt, maar in feite kan er van alles mis gaan met de vlam van een gaspit.
  • Zoals al gezegd gaat de kookzone vanzelf uit, nadat de pan meer dan een aantal seconden niet meer gedetecteerd wordt.
  • Alleen op de plek waar de pan staat, zal de kookplaat zelf verwarmd worden door de warmteoverdracht vanaf de pan.
  • Doordat de de hele kookplaat een glad glazen oppervlakte is, staan alle pannen enorm stabiel. Met een gaskookplaat staan de pannen op de pannendragers. Bij de meeste moderne gaskookplaten zijn die ook zodanig vormgegeven dat de pannen stabieler staan dan vroeger. Maar vergeleken met een inductiekookplaat is de kans op ongelukjes toch nog veel groter.

Het verschil in uiterlijk

Over smaak valt niet te twisten, dus zonder meer beweren dat het ene type kookplaat er beter uitziet dan de andere is niet realistisch. Feit is wel dat een inductie kookplaat een strak en glad oppervlakte is. De een vindt dat mooi, de ander vindt dat misschien te simpel.

In welke opzichten verschilt de bediening?

Op het gebied van bediening staan de ontwikkelingen niet stil. We gaan uit van de typische gaskookplaat ten opzichte van een standaard inductiekookplaat. Op dit vlak speel ook de persoonlijke voorkeur een belangrijke rol. We noemen de belangrijkste zaken:

  • In ieder geval kunnen we zeggen dat je met een normale draaiknop op een gaskookplaat de meeste controle hebt over het eten koken. Je kunt werkelijk elke stand kiezen. Terwijl bij inductie het vaak kiezen is tussen een stand van 1 t/m 9. Voor sommigen is dat verschil zo groot, dat ze daarom niet van gas af willen. In de praktijk geldt voor de meeste mensen dat inductief koken vooral een kwestie van wennen is. Waar je eventueel nog naar kunt kijken zijn inductie kookplaten waar je meer standen hebt. Bijvoorbeeld nog een halve stap tussen elke stand. Je krijgt dan al twintig stappen waar je uit kunt kiezen.
  • Een voordeel van een duidelijke stand met een nummer is dat je wel gemakkelijk het juiste vermogen kunt kiezen. Wanneer je vaker dezelfde gerechten kookt, kun je eenvoudig weer precies dezelfde stand kiezen. Ook wanneer je een gezinslid vraagt een andere stand te kiezen, is dat het meest eenvoudig door gewoon een nummer te geven.
  • Veel inductie kookplaten hebben een ingebouwde timer. Zie het als een kookwekker die je per zone kunt instellen. De kookplaat zal dan de kookzone aan laten staan, zolang de tijd loopt op de ingestelde stand. Is die tijd voorbij, dan schakelt de betreffende kookzone automatisch uit. De meeste modellen zullen ook een signaal afgeven, zodat je weet dat de tijd verstreken is.
  • Sommige inductie kookplaten zijn minder praktisch in de bediening. Er zit dan een enkele bediening op de kookplaat voor een bepaalde stand. Bijvoorbeeld een serie getallen (0-9) of een plus en min knop. Daarnaast heb je per kookzone een knop om deze actief te maken. Je kunt dan niet snel de stand van een willekeurige zone aanpassen. Met gas heb je altijd een knop per zone. Ga je dus voor inductie, dan is het aanbevolen een model te nemen, waarbij je iedere zone direct kunt regelen.

Wokken op inductie?

Wokken is populair. Maar op inductie is het eigenlijk niet mogelijk echt goed te wokken. Daar heb je een hoog vuur voor nodig en ben je actief met de wok op en neer aan het gaan. In de praktijk wordt met wokken lang niet altijd deze manier van koken bedoeld. Maar wil je echt wokken, dan kan dat alleen met een gasbrander. Om die reden bestaan er ook inductie kookplaten met een extra wokbrander op gas.

Extra functies op een inductie kookplaat

Zoals als we al gezien hebben, beschikken inductie kookplaten vaak over extra functies. De meest voorkomende zie je hier opgesomd. Er zijn nog meer mogelijkheden, maar die hangen af van merk en model kookplaat.

  • Een timer per kookzone – zie boven bij bediening.
  • Een kinderslot – Voorkomen dat een kind zomaar de kookplaat aan kan zetten.
  • Pan detectie – Een kookzone gaat uit, als er geen pan gedetecteerd wordt.
  • Een pauze knop – Je zet de hele kookplaat zo op pauze. Handig wanneer je gebeld of gestoord wordt tijdens het koken

Handig extra oppervlakte

Een ander voordeel aan een inductie kookplaat is dat deze plat is en dat je daardoor de ruimte ook kunt gebruiken om andere zaken op te leggen. Ben je niet aan het koken, dan heb je extra aanrecht oppervlakte. Dat niet alleen: De glazen plaat is hittebestendig. Je kunt er dus ook zo een hete ovenschaal of iets dergelijks opzetten.

Conclusie

Dat de meningen verdeeld zijn is wel te begrijpen. Inductie biedt veel voordelen. De meeste merk je pas, wanneer je ermee gaat werken. Daar staat tegenover dat je op een aantal zaken inlevert, bij een overstap van gas naar inductie. De belangrijkste zijn de mate van controle op het exact vermogen per kookzone. En dat echt wokken in de keuken eigenlijk alleen op gas kan. Koken op gas biedt in de praktijk dus vooral voordelen in gebruik voor de serieuze amateurkoks. Andere aspecten die een rol spelen bij de keuze zijn het verschil in de kosten en mogelijke installatie en aansluitverschillen.